Titel
Nederlanders overzee - De eerste vijftig jaar 1600-1650
Schrijver
Blussé, Leonard & Moor, Jaap de
Taal
Nederlands
Uitgever
Wever, Franeker
Prijs
€ 3,00(Excl. verzendkosten)
Bijzonderheden
Goed exemplaar
Meer info
Naast het Centraal Station in Den Haag ligt een enorme witte walvis: het Algemeen Rijksarchief. Nergens wordt zoveel materiaal bewaard over de lotgevallen van de Nederlanders overzee als hier. Alleen al het archief van de Verenigde Oostindische Compagnie beslaat meer dan 1200 meter boekenkast. Dossiers met rapporten, brieven en rekeningen getuigen van die merkwaardige multinational die driehonderd jaar geleden zo'n 10 tot 15.000 man overzee in dienst had. En dan is er nog de reusachtige colleçtie kaarten; zeekaarten, want de zee was immers Marc Nostrum: onze zee.
Voor ons, 'stuurlui aan de wal' vormt het witte archiefgebouw een even grote uitdaging als Moby Dick voor kapitein Ahab. Niemand zal er ooit in slagen het hele archief door te werken. Dag in dag uit zitten er historici uit eigen land, maar ook uit Sri Lanka, Japan, West Afrika, Venezuela, Indonesië, China en India gekluisterd aan de met de ganzeveer vol gepende folianten. Want de Hoog Mogende Heeren Zeventien wensten niets aan het toeval over te laten. Hun dienaren overzee droegen zij op nauwkeurig de dagelijkse activiteiten op schrift te stellen. Al die getuigenissen vinden we heden ten dage, zorgvuldig gerangschikt, in het archief terug.
Rond 1590 zetten de Lage Landen zich schrap voor de grote sprong voorwaarts. Die begintijd wordt meestal afgeschilderd in bonte kleuren. 'Onze jongens van stavast, eenzaam op hun notedopjes op de wijde zee, waagden & in het duister'. Kortom, een zilt epos van durf, geweld en avontuur. Eén aspect, minstens zo belangrijk als die durf en onverschrokkenheid, wordt vergeten, en dat is de uitzonderlijke toewijding en nauwgezetheid waarmee Nederlanders vierhonderd jaar geleden de opbouw van hun overzees imperium ter hand namen. Aan moed ontbrak het de Spaanse, Engelse en Portugese concurrenten evenmin. Het succesverhaal van de Nederlanders kan alleen verklaard worden vanuit hun streven naar doelmatigheid.
De Nederlandse expansie overzee was beslist géén 'sprong in het duister'; integendeel de vloten voeren slechts het zeegat uit na een grondige voorbereiding. Kosten noch moeite werden gespaard om zoveel mogelijk aan de weet te komen over de te volgen routes, de produkten van de landen overzee, en de plaatsen waar de Portugese en Spaanse concurrenten zich reeds hadden genesteld. Zelfs spionnen werden er op uit gestuurd om in Portugal het nodige materiaal te verzamelen! Wie van de omstandigheden in de tropen uit eigen ondervinding kon vertellen, werd gevraagd zijn relaas te doen. Met brokjes informatie ontleend aan de Portugese, Spaanse en Engelse zeevaarders werden hier in Nederland zeekaarten als legpuzzels samengesteld. Van hoog tot laag, van de admiraal die het bevel over de vloot voerde, van de schippers op de afzonderlijke schepen tot de matrozen liet men weinig aan het toeval over - 'een hand voor het schip, een hand voor jezelf -. Het reusachtige archief in Den Haag bewijst hoe weloverwogen men te werk ging.
In de koloniale geschiedschrijving heeft altijd de neiging bestaan de overzeese gebiedsdelen los van elkaar naar bevolking en aard te beschrijven. Wij hebben ons verplaatst in de gedachtengang van de plannenmakers vierhonderd jaar geleden, en denken niet in landsgrenzen, maar in zeeën en kustgebieden. De bewindhebbers van de Verenigde Oost Indische Compagnie en de Verenigde West Indische Compagnie ontwierpen, in nauwe relatie met de mannen overzee, een handelsstrategie voor het halfrond dat hun was 'toebedeeld'. Is er geen sprake van een sprong in het duister, wel bestaat er nog veel onduidelijkheid over de wijze waarop de grote sprong voorwaarts overzee is uitgevoerd. Daarom dit blauwboek.
Voor ons, 'stuurlui aan de wal' vormt het witte archiefgebouw een even grote uitdaging als Moby Dick voor kapitein Ahab. Niemand zal er ooit in slagen het hele archief door te werken. Dag in dag uit zitten er historici uit eigen land, maar ook uit Sri Lanka, Japan, West Afrika, Venezuela, Indonesië, China en India gekluisterd aan de met de ganzeveer vol gepende folianten. Want de Hoog Mogende Heeren Zeventien wensten niets aan het toeval over te laten. Hun dienaren overzee droegen zij op nauwkeurig de dagelijkse activiteiten op schrift te stellen. Al die getuigenissen vinden we heden ten dage, zorgvuldig gerangschikt, in het archief terug.
Rond 1590 zetten de Lage Landen zich schrap voor de grote sprong voorwaarts. Die begintijd wordt meestal afgeschilderd in bonte kleuren. 'Onze jongens van stavast, eenzaam op hun notedopjes op de wijde zee, waagden & in het duister'. Kortom, een zilt epos van durf, geweld en avontuur. Eén aspect, minstens zo belangrijk als die durf en onverschrokkenheid, wordt vergeten, en dat is de uitzonderlijke toewijding en nauwgezetheid waarmee Nederlanders vierhonderd jaar geleden de opbouw van hun overzees imperium ter hand namen. Aan moed ontbrak het de Spaanse, Engelse en Portugese concurrenten evenmin. Het succesverhaal van de Nederlanders kan alleen verklaard worden vanuit hun streven naar doelmatigheid.
De Nederlandse expansie overzee was beslist géén 'sprong in het duister'; integendeel de vloten voeren slechts het zeegat uit na een grondige voorbereiding. Kosten noch moeite werden gespaard om zoveel mogelijk aan de weet te komen over de te volgen routes, de produkten van de landen overzee, en de plaatsen waar de Portugese en Spaanse concurrenten zich reeds hadden genesteld. Zelfs spionnen werden er op uit gestuurd om in Portugal het nodige materiaal te verzamelen! Wie van de omstandigheden in de tropen uit eigen ondervinding kon vertellen, werd gevraagd zijn relaas te doen. Met brokjes informatie ontleend aan de Portugese, Spaanse en Engelse zeevaarders werden hier in Nederland zeekaarten als legpuzzels samengesteld. Van hoog tot laag, van de admiraal die het bevel over de vloot voerde, van de schippers op de afzonderlijke schepen tot de matrozen liet men weinig aan het toeval over - 'een hand voor het schip, een hand voor jezelf -. Het reusachtige archief in Den Haag bewijst hoe weloverwogen men te werk ging.
In de koloniale geschiedschrijving heeft altijd de neiging bestaan de overzeese gebiedsdelen los van elkaar naar bevolking en aard te beschrijven. Wij hebben ons verplaatst in de gedachtengang van de plannenmakers vierhonderd jaar geleden, en denken niet in landsgrenzen, maar in zeeën en kustgebieden. De bewindhebbers van de Verenigde Oost Indische Compagnie en de Verenigde West Indische Compagnie ontwierpen, in nauwe relatie met de mannen overzee, een handelsstrategie voor het halfrond dat hun was 'toebedeeld'. Is er geen sprake van een sprong in het duister, wel bestaat er nog veel onduidelijkheid over de wijze waarop de grote sprong voorwaarts overzee is uitgevoerd. Daarom dit blauwboek.
Afbeeldingen
Doornweerdje
Oosterbeek 
Welkom in onze boekwinkel op BOEKWINKELTJES.NL. Wanneer u een boek bestelt, krijgt u van ons een mailtje met het totaalbedrag, inclusief de verzendkosten en ons rekeningnummer om de betaling te voldoen. In een beperkt aantal gevallen verdwijnt onze mail in uw spam-map, houdt hier rekening mee.
De verzendkosten zijn: brievenbuspakket Nederland € 3,95, pakket Nederland € 5,95, pakket België € 7,95, pakket Duitsland € 8,95, overige bestemmingen op aanvraag. Voor bestellingen vanaf € 50,- berekenen wij GEEN VERZENDKOSTEN binnen Nederland, Duitsland en België. Voor vragen graag even een mailtje naar info@doornweerdje.nl.
Al onze boeken op Boekwinkeltjes staan ook gerubriceerd op onze website www.doornweerdje.nl, waar u de boeken ook kunt bestellen en betalen
- Alle boeken zijn compleet en verkeren in normale antiquarische staat, tenzij anders beschreven. Kleine onvolkomenheden, zoals een ingeplakte ex-libris of een naam op het schutblad, zijn niet altijd vermeld.
- U handelt deze order direct af met Doornweerdje
- Na uw bestelling ontvangen u en Doornweerdje een bevestiging per e-mail. In de e-mail staan de naam, adres, woonplaats en telefoonnummer van Doornweerdje vermeld.
- De Koper betaalt de verzendkosten, tenzij anders overeen gekomen.
- Doornweerdje kan betaling vooraf vragen.
- Boekwinkeltjes.nl probeert Kopers en Verkopers tot elkaar te brengen. Boekwinkeltjes.nl is echter nimmer partij bij een overeenkomst die gesloten wordt tussen Koper en Verkoper door gebruikmaking van de site. Als u een geschil hebt met één of meer gebruikers, dient u dit zelf op te lossen. U vrijwaart Boekwinkeltjes.nl van enigerlei vorderingen, aanspraken op schadevergoeding en dergelijke, verband houdende met dergelijke geschillen.